ارزیابی اثربخشی ساختار متون درسی ،پیش سازمان دهنده، و هدفهای آموزشی بر میزان درک مطلب، سرعت مطالعه، و نگرش به متن در دانشجویان رشته های علوم انسانی دانشگاههای دولتی شهرتهران در سال تحصیلی89-1388 و آسیب شناسی متون درسی رشته های مختلف روانشناسی و علوم تربیتی

هدف این پژوهش، اثر بخشی ساختار متون درسی، پیش سازمان دهنده، و هدفهای آموزشی بر میزان درک مطلب، سرعت مطالعه، و نگرش خواننده نسبت به متن و آسیب شناسی کتابهای درسی رشته های روانشناسی و علوم تربیتی بوده است. قسمت اول پژو هش از نوع آزمایشی و طرح آن به صورت پس آزمون (چند گروهی) با گروه کنترل بود. آزمودنیهای پژوهش عبارت بودند از 112 دانشجو (62 دختر، 50 پسر) که از دانشکده های علوم انسانی دانشگاههای دولتی شهر تهران به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و هر یک به صورت تصادفی در گروههای آزمایشی مختلف قرار داده شدند. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از: (1) متنهای مختلف، (2) آزمون درک مطلب، و (3) پرسشنام? نگرش به متن. افزون بر اینها، سرعت مطالعه نیز از طریق فرمول سرعت مطالعه به دست آمد. برای اجرای این پژوهش، ابتدا یک متن ناآشنا که فاقد ملاکهای ساختاری بود انتخاب و بر اساس متغیرهای درونی (ملاکهای ساختاری) و متغیرهای بیرونی (پیش سازمان دهنده و هدفهای آموزشی) به هفت شیو? مختلف بازنویسی و در مجموع هشت متن برای اجرا بر روی گروههای آزمایشی مختلف تهیه شد. پس از توزیع متنها، از آزمودنیها خواسته شد تا متن دریافتی را مطالعه و سپس به سوالات آزمون درک مطلب و پرسشنام? نگرش به متن پاسخ دهند. در ضمن از آنان خواسته شد، برای محاسب? سرعت مطالعه، زمان شروع و پایان مطالع? خود را بر روی متن بنویسند.برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره ، تحلیل واریانس دوراهه و یکراهه و آزمون t برای مقایس? میانگینهای گروههای مستقل استفاده شده است. یافته ها نشان دادند اعمال ملاکهای ساختاری بر روی متنهای غیر ساختارمند درک مطلب آزمودنیها را به طور معناداری افزایش می دهند. علاوه بر این، در متنهایی که دارای ملاکهای ساختاری بودند اضافه کردن هدفهای آموزشی و پیش سازمان دهنده بر میزان درک مطلب یادگیرندگان می افزاید، اما در متنهایی که فاقد ملاکهای ساختاری بودند، اضافه کردن این متغیرها نتوانست تأثیر منفی نقص موجود در ساختار متن را بر یادگیری دانشجویان جبران کند. همچنین اعمال ملاکهای ساختاری بر روی متن اولیه، با پیش سازمان دهنده و هدفهای آموزشی یا بدون آنها، سرعت مطالع? دانشجویان را به طور معناداری افزایش می دهد، اما در متغیر نگرش به متن بین هیچیک از گروههای آزمایشی تفاوت معناداری وجود نداشت. قسمت دوم پژوهش ازنوع تحلیل محتوا بوده که در آن تعدادی از کتابهای رشته های روانشناسی وعلوم تربیتی از لحاظ ساختاری مورد بررسی قرار گرفتند تا مشخص شود تا چه حد از این ملاکها برخوردار هستند.برای توصیف داده ها از درصد فراوانی و نمودار ستونی استفاده شده است.نتایج بیانگر آن بود که در متون درسی نمونه گیری شده این ملاکها حدود 58/3 درصد رعایت شده اند. پیشنهاد اصلی حاصل از نتایج این پژوهش آن است که بهترین راه برای تدوین متون درسی موثر بر درک و فهم و نگرش خوانندگان ساختارمند کردن متون درسی است. در این راستا افزودن پیش سازمان دهنده و هدفهای آموزشی نیز می تواند نقش مهمی داشته باشد.